Ook interessant:

  • Reims
  • Fort de la Pompelle
  • Mourmelon le Grand (russisch-orthodoxe begraafplaats) 

Champagne

Hoewel er meer dan genoeg te bezoeken is, raad ik niet aan om tijdens een reis alleen de Champagne te bezoeken; enige mate van depressiviteit hangt altijd al rond de slagvelden van de Eerste Wereldoorlog maar hier draagt de troosteloosheid van het landschap daar ook nog eens toe bij. Hoewel de naam Champagne een vrolijke connotatie heeft in Nederland, gaat het hierbij niet over de mooie wijngaarden. Die liggen ten zuidwesten van Reims en het slagveld ligt pal ten oosten. Een combinatie met de Chemin des Dames of de Argonne is echter ideaal.

Honderd jaar later kun je je staande in dit landschap niet voorstellen dat de Duitsers en de Fransen hier 4 jaar lang met elkaar gevochten hebben. Het is van een soort desolaatheid die moeilijk te bevatten is. Kilometers lange akkers met hier en daar een bosje, een enkele boerderij van Noordoostpolder-achtige allure, en lange rechte wegen. De Romeinse weg die hier doorheen loopt is ook echt door de Romeinen aangelegd; kaarsrecht en dwars door de vlakte.

Hier heeft men de gehele oorlog lang getracht om elkaar weg te bombarderen. De totale vernietiging was zo groot dat na de oorlog een groot deel van het gebied aan het Franse leger is gegeven als oefenterrein. Er viel nauwelijks meer iets kapot te maken. Op dit immense oefenterrein bevinden zich nog de restanten van een 5-tal dorpen. Slechts 1 keer per jaar, in september, opent het leger het kamp voor bezoekers. De rest van het jaar oefent de artillerie hier. Dat geeft een sinister bijeffect als men deze omgeving bezoekt: de dubbele klap van het afvuren en de inslag. Daarna leegte, net als 100 jaar terug.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Main de Massiges

 

Aan de rand van het militaire kamp, in het oosten grenzend aan de Argonne, bevindt zich de Main de Massiges. De naam is ontleend aan de vorm van deze heuvelrug, een hand met 6 vingers. Bovenop heeft één van de talloze associaties van vrienden en vrijwilligers aan het front het werk aangenomen om de loopgraven te herstellen. Dat doen zij met grote toewijding en inzet. Het resultaat is de reis waard. Elk jaar is er weer een stuk loopgraaf in de oude glorie hersteld, zonder dat aan het oorspronkelijke karakter afbreuk wordt gedaan. Eén van de beste stukken gereconstrueerd front, beveiligd met een videocamera tegen de onvermijdelijke schatzoekers maar verder vrij de bezoeken. Lopend door de loopgraven vindt men flessen, schoenen, verroest wapentuig, prikkeldraadversperringen, onderkomens met bedden, een EHBO-post met flessen en pannen. Nog in februari van 2013 vond men de overblijfselen van een Duitse soldaat; in maart een Franse. 10 meter van elkaar. Deze plek is zoals de Fransen zeggen: “vaut le voyage”.

 


UA-46879884-1