Ook interessant:

  • Te veel om op te noemen... 

Verdun

Zonder twijfel is Verdun de meest aansprekende plek aan het Westfront. Voor sommigen zelfs synoniem aan de Eerste Wereldoorlog. Hier vond tussen februari 1916 en oktober van datzelfde jaar de meest tot de verbeelding sprekende slachting plaats. De veronderstelling van de Duitsers was dat de Fransen ten koste van alles Verdun zouden willen behouden. De symboliek uit de Frans-Duitse oorlog van 1870 speelde daarin een rol. Operation Gericht (terechtstelling) werd het Duitse plan om het Franse leger te laten 'leegbloeden'. Het is de Duitsers bijna gelukt. Maar ook zij leden hier onvoorstelbare verliezen.

In de onvolprezen reisgids Velden van weleer van Chrisje en Kees Brands wordt Verdun een soort kermis genoemd. Ik begrijp waarom: het is veel, heel veel, vaak omgeven met ronkende retoriek. Men struikelt hier over de bezienswaardigheden, herdenkingsplekken, musea en het is er opvallend druk. Aan grote delen van het Westfront komt men zelden iemand tegen (hoewel dat met de eeuwherdenking wel eens zou kunnen veranderen) maar Verdun wordt altijd bezocht. Bussen vol Franse soldaten (verplicht bezoek tijdens de opleiding), heel veel Duitse toeristen, klassen op schoolreis, het is er duidelijk anders dan elders aan het front.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


Fort de Douaumont

 

Toch is het een must om dit gebied te bezoeken. De sector Verdun begint ten westen van de Maas met de Cote 304 (die na de oorlog meters lager was dan die 304 vanwege de continue beschietingen) en de Mort Homme. Aan de oostkant van de Maas, ten noorden van de stad, ligt het bekendste slagveld. Daar staan de restanten van de immense fortenring die Verdun beschermde. zoals de forten Douaumont, Vaux, Souville, Froideterre en al die andere. Ook hier volledig verwoeste dorpen, die zijn opgenomen in het Légion de Honneur . Hier bevindt zich het Ossuaire de Douaumont, een waanzinnig grote betonnen kolos met een soort vuurtoren in het midden, gelegen in een enorme Franse begraafplaats; zij die geïdentificeerd zijn liggen buiten, de beenderen van de vermisten liggen binnen achter grote ruiten. Ronduit luguber maar op een vreemde manier passend bij wat zich hier heeft afgespeeld. Tot tweemaal toe heb ik hier tijdens mijn wandelingen zelf menselijke resten gevonden. Je noteert dan het perceelnummer van het bos en meldt het de plaatselijke gendarmerie. Hier worden niet alleen de bommen maar ook hun slachtoffers nog wekelijks geruimd… Om hen te gedenken schijnt ’s nachts de ‘vuurtoren’ van het Ossuaire een zoeklicht over het slagveld.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ossuaire de Douaumont

 

Verdun is overweldigend. Verdun moet je meerdere malen bezoeken; uiteraard om alle hoogtepunten te zien maar vooral ook om door de bossen te dwalen en de omgeving in je op te nemen. Dit gebied was zo verwoest dat er na de oorlog slechts 1 Canadese sparrensoort op wilde groeien. Inmiddels worden de bossen gekapt en herbeplant met andere soorten. Speciale bosbouwapparatuur met een soort ontmijningskogels aan de voorkant worden hiervoor ingezet. Daarmee worden de oude sporen weliswaar sterk aangetast maar er blijft genoeg over om te zien. Het Franse leger heeft ooit becijferd dat opruimen van dit gebied van ongeveer 100 vierkante kilometer ongeveer 800 jaar in beslag gaat nemen. Ook hierin zit de onvoorstelbaarheid van dit slagveld besloten.

De stad zelf, die tot op een kilometer door de Duitsers werd benaderd, is een oude vestingplaats met een grote Citadel. Nog steeds zetelt daar het Franse leger, de symboliek is ook 100 jaar later nog steeds overduidelijk.

Boekenkasten zijn vol geschreven over dat ene slagveld van 10 bij 10 kilometer. In Verdun kun je weken verblijven en nog niet alles zien. Het is veel. Overweldigend veel. Onbeschrijfelijk veel.

UA-46879884-1