Argonne
Het landschap in de Argonne is prachtig. Bezongen in talloze liedjes, vooral ook door de Duitsers indertijd. Het Argonnenwald is nog steeds een bekende deun in Duitsland. De streek wordt gekenmerkt door een enorm en gevarieerd woud. De Fransen vertrouwden erop dat het woud te ondoordringbaar was voor de Duitsers om door te kunnen breken. Voor de verandering hadden ze het strategisch eens bij het rechte eind. Niet dat de Duitsers het niet geprobeerd hebben, overigens.
Hier vindt men complete soldatendorpen in het dichte bos, voorzien van schuilplekken die in de heuvels zijn uitgegraven. Resten van het smalspoor dat vanuit het dal naar de frontlinie voerde zijn duidelijk herkenbaar. Munitieopslagplaatsen, bakkerijen, smederijen, en overal min of meer intacte loopgraven met duidelijk herkenbaar de derde, tweede en eerste linie en de verbindingsgangen daartussen. Ook hier heeft in de frontlijn een mijnenoorlog gewoed. Bovenop de toppen van de Haute Chevauchée vindt men gigantische kraters. De tegenstander werd gewoon de frontlinie uitgeblazen.
Aan de Duitse kant zijn de Kaisertunnel te bezoeken, speciaal voor het eeuwjubileum gerestaureerd. Deze ondergrondse gang van bijna een kilometer lang was indertijd een soort stad, vol troepen, een ziekenhuis en van elektriciteit voorzien. Verderop liggen de bunkers waar de Kronprinz zijn leger aanvoerde. Deze Abri de Kronprinz ligt nog steeds verstopt in het dichte woud.
Smalspoor ter bevoorrading
Ook in de Argonne ligt één van de meest bizarre stukken Westfront. De Butte de Vauquois is een heuvel die de omgeving domineert. In 1914 lag op deze heuvel het dorp Vauquois, bestaande uit één rechte straat en bevolkt met 160 zielen. De Fransen verlieten in de herfst van 1914 deze heuvel om snel tot de conclusie te komen dat dat een strategische blunder was. Men stuurde zo’n 5000 man om de heuvel te heroveren. De verliezen bedroegen 4989 man.
Pas na heel veel strijd lukte het de Fransen om de helft van de heuvel te bezetten. Hier lagen op sommige plekken de eerste linies 10 meter uit elkaar. Deze impasse werd bestreden door dwars door de heuvel heen gangen te graven om zo de tegenstander te ondermijnen. In de heuvel bevindt zich nu 20 kilometer (!) aan gangen, gewelven en waterputten tot een diepte van ruim honderd meter. De top van de heuvel waarop het dorp lag bestaat nu uit 13 kraters. In de grootse en de diepste staat een bordje. ‘Eglise’ staat er op.
Butte de Vauquois
Elke eerste zondagochtend van de maand organiseert de Amis de Vauquois rondleidingen door de gangen in de heuvel. Als men in de gangen naar de grond staart, ziet men in de zachte, kalkachtige grond de patronen liggen.
Het is ook in de Argonne dat de Amerikanen in 1918 zich in de strijd stortten. In Romagne s/s Montfaucon getuigt de immense begraafplaats hiervan. Ook vindt men hier de Butte de Mountfaucon, nog zo’n heuvel met een gruwelijke geschiedenis.
De Argonne is prima te bezoeken vanuit het lieflijke stadje Ste Ménehould, de wereldhoofdstad van de gevulde varkenspoot (aldus de plaatselijke restaurants). Wie hier door de straten slentert, kan zich nauwelijks voorstellen dat slechts kilometers verderop men elkaar 4 jaar lang naar het leven stond.