Lotharingen
Dit gebied is al eeuwen het toneel van de Frans-Duitse strijd. Samen met de Elzas wisselde dit terrein met enige regelmaat van nationaliteit. Na de Frans-Duitse oorlog van 1870 annexeerde Duitsland grote delen van Lotharingen en de volledige Elzas. Kort voor de mobilisatie in de zomer van 1914 trokken de Fransen zich 10 kilometer terug, opdat zij niet als de agressor konden worden bestempeld. Toen de oorlog dan toch uitbrak, zette de Franse legerleiding alles op alles om juist hier door te breken en de verloren gebiedsdelen te heroveren. Ook hier gold het devies: "aanvallen in plaats van verdedigen". Het liep allemaal anders.
Het strijdgebied in Lotharingen is minder eenduidig dan andere sectoren. Minder bouwwerken, bunkers, memorials en gedenktekens dan in het noorden bij Verdun maar des te meer landschappelijke getuigenissen. Sporen in de bossen en velden zijn door de bodemgesteldheid nog zeer tastbaar. Dit toch al lege gebied is na de oorlog voor grote delen gewoon braak gelegd. Dit heeft bossen vol lange loopgravenstelsels tot gevolg.
Tranchée de la soif, Bois d'Ailly (©Dirk Bazuin)
In het westelijke deel vindt men de Franse stellingen van Les Éparges aan de Tranchée de Calonne. Hier werd, ook weer met mijnen, hard gevochten om de suprematie over de heuvels die uitzicht boden over de vlakte van Woëvre. Ten zuiden van dit gebied de saillant van Saint Mihiel, waar de Duitsers bijna 4 jaar lang een uitstulping in het front in bezit hielden. Hier vindt men ook de indrukwekkende restanten in het Bois d’Ailly en (what’s in a name?) het Bois Brulé. Hier lagen op sommige plaatsen de legers minder dan 10 meter uit elkaar, zoals vandaag nog duidelijk zichtbaar is. De Amerikanen, hier in het offensief in 1918, worden geëerd met het immense monument op de Butte de Montsec; een soort monstrueuze klassieke tempel die uitzicht biedt over de wijde omgeving.
Verder naar het oosten richting de Moezel vindt men in het Bois le Prêtre de restanten van de vier jaar durende strijd. De boswachter was ooit zo vriendelijk mij mee te nemen in de ondergrondse tunnels en schuilholen. Hij wees mij een boom waarin een blindganger was vergroeid. Dit is landschappelijk en natuurlijk het meest indrukwekkende deel van het front; veel sporen en heel, heel rustig.