Vogezen en Elzas

Het meest zuidoostelijke deel van het Westfront wordt gevormd door de bergrug die de grens vormt tussen de Vogezen en de Elzas. Deze grens vormde in 1914 (al sinds de Franse nederlaag na de vorige Frans-Duitse oorlog) ook de grens tussen Frankrijk en Duitsland. In het noorden glooien de heuvels, maar verder naar het zuiden loopt de toenmalige grens echt over bergtoppen. Dit is het enige deel van het front waarin loopgraven zijn uitgehouwen in de rotsen. Juist daarom is hier nog zo veel tastbaars aan te treffen.

De meest interessante plekken heten hier daarom ook geen ‘buttes’ maar ‘cols’ of typisch voor het gebied ‘ballons’; de oude vulkanen die de omliggende bergen domineren. Vaak onherbergzaam en moeilijk te bereiken. In 1914 gaf het Franse opperbevel opdracht tot het bouwen van de Route des Crêtes om zo het gebied, parallel aan de grens, beter te ontsluiten. Nog steeds is dit één van de mooiste routes van Frankrijk.

In het noorden, lager gelegen, vindt men de overblijfselen van de Col du Donon, in 1914 het toneel van heftige gevechten. In deze hele sector lagen ‘les Diables Bleus’  tegenover de ‘Bayrische Jäger' ; allebei elitekorpsen die getraind waren in het gevecht in de bergen.

Overal in dit gebied vindt men intacte bunkers en schuilplaatsen, restanten van kabelbanen (téléferique) om de hoge toppen te bevoorraden en uitgegraven of uitgehakte loopgraven.

Plaatsen die hier genoemd moeten worden zijn de Col de Ste Marie aux Mines, Tête des Faux (slechts na een lange wandeling te bereiken maar de inspanning meer dan waard), Le Linge met zijn prachtige en indrukwekkende museum en loopgraven die zo dicht bij elkaar liggen dat men met een soort bedspiralen zich tegen overkomende handgranaten beschermde, le Petit Ballon en tenslotte een plek die zo belangrijk is dat er zowel een Duitse als een Franse naam voor bestaat: Hartmannswillerkopf of Viel Armand.

Deze enorme rotspartij is vier jaar lang bestreden door beide partijen die ook hier op onwaarschijnlijk korte afstand van elkaar lagen. Hier kan men gerust een dag ronddolen en zich verwonderen over de tastbare getuigenissen waarvan deze rots vergeven is en die het verhaal vertellen van vier bitterkoude winters op meer dan 1000 meter hoogte.